哲學史論文范文10篇
時間(jian):2024-05-04 19:15:46
導語:這里是公(gong)務員之家根據多年的(de)文(wen)秘經驗,為你(ni)推薦(jian)的(de)十篇(pian)哲(zhe)學史論(lun)文(wen)范文(wen),還可以(yi)咨詢客服(fu)老師獲取更多原(yuan)創文(wen)章,歡迎參考。
研究范例哲學論文
關鍵字:中國(guo)哲(zhe)學史研究范例(li)論析(xi)論文
本文以(yi)胡適(shi)、馮(feng)友(you)蘭及(ji)(ji)侯外廬(lu)的(de)(de)學(xue)(xue)術成果為范(fan)例(li),分析(xi)“中(zhong)(zhong)國哲(zhe)學(xue)(xue)史(shi)”學(xue)(xue)科形(xing)成的(de)(de)原(yuan)因以(yi)及(ji)(ji)影響其(qi)發展過程(cheng)的(de)(de)某(mou)些重(zhong)要特征。整(zheng)個(ge)論述(shu)表明,正是(shi)近代西學(xue)(xue)的(de)(de)沖擊,激起中(zhong)(zhong)國學(xue)(xue)人(ren)重(zhong)估傳(chuan)統(tong)(tong)(tong)價值的(de)(de)熱情,從而使哲(zhe)學(xue)(xue)史(shi)研(yan)(yan)究成為達致這種思想努力的(de)(de)問(wen)學(xue)(xue)途徑,同時也導致對(dui)(dui)(dui)傳(chuan)統(tong)(tong)(tong)學(xue)(xue)術譜系的(de)(de)重(zhong)新(xin)改寫。胡適(shi)的(de)(de)哲(zhe)學(xue)(xue)史(shi)編(bian)纂,就(jiu)是(shi)他對(dui)(dui)(dui)傳(chuan)統(tong)(tong)(tong)做(zuo)翻案文章的(de)(de)一(yi)種實踐,其(qi)漢學(xue)(xue)根底和(he)經驗主(zhu)義(yi)傾向,導致其(qi)成果具(ju)有顯(xian)著(zhu)的(de)(de)史(shi)學(xue)(xue)性(xing)格而缺(que)乏哲(zhe)學(xue)(xue)意蘊。馮(feng)友(you)蘭相(xiang)反,他自覺(jue)站在“正統(tong)(tong)(tong)派(pai)”的(de)(de)立場(chang)上(shang),重(zhong)視(shi)宋明義(yi)理之學(xue)(xue),且(qie)引西方(fang)理性(xing)主(zhu)義(yi)為同道,其(qi)努力具(ju)有從觀(guan)念(nian)系統(tong)(tong)(tong)上(shang)重(zhong)建傳(chuan)統(tong)(tong)(tong)價值的(de)(de)意義(yi)。而以(yi)侯外廬(lu)為代表的(de)(de)唯物史(shi)觀(guan)派(pai),政治觀(guan)點雖與胡適(shi)不(bu)同,但由于兩(liang)者(zhe)共同分享著(zhu)“五四”反傳(chuan)統(tong)(tong)(tong),重(zhong)科學(xue)(xue)的(de)(de)思想資(zi)源(yuan),故雙方(fang)對(dui)(dui)(dui)研(yan)(yan)究對(dui)(dui)(dui)象的(de)(de)褒(bao)貶(bian)沒有實質性(xing)的(de)(de)區別。不(bu)過,侯氏(shi)一(yi)派(pai)將哲(zhe)學(xue)(xue)史(shi)納入(ru)社(she)(she)會(hui)史(shi)解(jie)(jie)釋(shi)框架中(zhong)(zhong),敘(xu)述(shu)更系統(tong)(tong)(tong),意識(shi)形(xing)態功能更強。作者(zhe)借(jie)鑒知識(shi)社(she)(she)會(hui)學(xue)(xue)的(de)(de)觀(guan)點,揭示出“中(zhong)(zhong)國哲(zhe)學(xue)(xue)史(shi)”研(yan)(yan)究中(zhong)(zhong)“內(nei)(nei)在解(jie)(jie)釋(shi)”與“外在解(jie)(jie)釋(shi)”兩(liang)種方(fang)法(fa),指出“外在解(jie)(jie)釋(shi)”主(zhu)要導向思想史(shi)成果,而對(dui)(dui)(dui)哲(zhe)學(xue)(xue)史(shi)的(de)(de)建設來(lai)說,則應(ying)加強“內(nei)(nei)在解(jie)(jie)釋(shi)”的(de)(de)工作。
一、“哲學史”這學問
中國(guo)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)現在(zai)(zai)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)很堂(tang)(tang)皇的(de)(de)學(xue)(xue)(xue)術殿堂(tang)(tang),但(dan)那(nei)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)不足一(yi)百年的(de)(de)時間內構筑起來(lai)的(de)(de)工程。在(zai)(zai)它(ta)的(de)(de)奠基(ji)者那(nei)里,情形可(ke)不是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)這樣(yang)確定,連是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)否有(you)(you)其堅實的(de)(de)地基(ji),都是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)需要勘察的(de)(de)問題(ti)。因為傳統只有(you)(you)經史(shi)(shi)(shi)(shi)子集,或詞章、義(yi)理(li)、考據及經世的(de)(de)劃分,就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)沒有(you)(you)叫做(zuo)“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”這樣(yang)的(de)(de)東西。比較(jiao)與之(zhi)相鄰的(de)(de)史(shi)(shi)(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue)或哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)就(jiu)知道,哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)所處的(de)(de)位置,開始是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)有(you)(you)些尷(gan)尬的(de)(de)。史(shi)(shi)(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue)在(zai)(zai)傳統就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)顯學(xue)(xue)(xue),現代(dai)繼(ji)續存在(zai)(zai)史(shi)(shi)(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue),自(zi)然不是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)問題(ti);哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)過去即使沒有(you)(you),但(dan)可(ke)學(xue)(xue)(xue)社會(hui)學(xue)(xue)(xue)、人(ren)類(lei)學(xue)(xue)(xue),直接從西學(xue)(xue)(xue)中引進(jin)。但(dan)如(ru)果本(ben)來(lai)就(jiu)沒有(you)(you)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue),而有(you)(you)人(ren)竟(jing)要來(lai)寫(xie)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi),在(zai)(zai)另一(yi)些人(ren)看來(lai),那(nei)就(jiu)有(you)(you)點是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)無稽之(zhi)談(tan)了。對(dui)于這種“無中生有(you)(you)”、“強為之(zhi)容(rong)”的(de)(de)現象,必須從整個近(jin)代(dai)中國(guo)文化(hua)變遷(qian)的(de)(de)背(bei)景來(lai)理(li)解。
胡(hu)適、馮友蘭在本世紀上(shang)半葉出版的有(you)關論著影響最大(da),可以(yi)看作(zuo)這一(yi)學(xue)(xue)科的奠基之作(zuo),看看他們(men)如何為“中國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)史”正名也許能說明些問(wen)題。胡(hu)適在《中國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)史大(da)綱(卷(juan)上(shang))》的導言中先為哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)下一(yi)個定義(yi):“凡研(yan)究人生中切要的問(wen)題,從根本上(shang)著想(xiang),要尋一(yi)個根本的解決:這種學(xue)(xue)問(wen)叫做哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)。”哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)包括的門類(lei)有(you):
天地萬物怎(zen)樣來的(de)。(宇(yu)宙(zhou)論)
哲學史研究范例管理論文
論文提要
本文以(yi)胡適(shi)、馮友(you)蘭(lan)(lan)及侯外(wai)廬(lu)的(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)術(shu)成(cheng)(cheng)果為范例,分析“中國(guo)哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)”學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科形(xing)成(cheng)(cheng)的(de)(de)(de)(de)原因(yin)以(yi)及影響其發展(zhan)過程的(de)(de)(de)(de)某(mou)些重(zhong)(zhong)要特(te)征。整個(ge)論述(shu)表明(ming),正是近代西學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)沖擊,激(ji)起中國(guo)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)人重(zhong)(zhong)估傳統(tong)(tong)價(jia)值(zhi)的(de)(de)(de)(de)熱(re)情(qing),從(cong)而(er)使哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)研究成(cheng)(cheng)為達致(zhi)這種思(si)(si)想努力的(de)(de)(de)(de)問學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)途(tu)徑,同(tong)時(shi)也導(dao)致(zhi)對(dui)傳統(tong)(tong)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)術(shu)譜(pu)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)重(zhong)(zhong)新改寫。胡適(shi)的(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)編(bian)纂,就是他對(dui)傳統(tong)(tong)做翻案(an)文章的(de)(de)(de)(de)一(yi)種實踐,其漢學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)根(gen)底和經(jing)驗主義(yi)(yi)傾向(xiang),導(dao)致(zhi)其成(cheng)(cheng)果具有顯著(zhu)的(de)(de)(de)(de)史(shi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)性格而(er)缺乏哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)意(yi)(yi)蘊。馮友(you)蘭(lan)(lan)相反,他自覺(jue)站在(zai)“正統(tong)(tong)派(pai)”的(de)(de)(de)(de)立場上(shang),重(zhong)(zhong)視(shi)宋明(ming)義(yi)(yi)理之學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),且引(yin)西方理性主義(yi)(yi)為同(tong)道,其努力具有從(cong)觀(guan)念系(xi)(xi)統(tong)(tong)上(shang)重(zhong)(zhong)建傳統(tong)(tong)價(jia)值(zhi)的(de)(de)(de)(de)意(yi)(yi)義(yi)(yi)。而(er)以(yi)侯外(wai)廬(lu)為代表的(de)(de)(de)(de)唯物史(shi)觀(guan)派(pai),政治觀(guan)點雖與(yu)胡適(shi)不(bu)(bu)同(tong),但(dan)由于兩(liang)者(zhe)共(gong)同(tong)分享著(zhu)“五(wu)四”反傳統(tong)(tong),重(zhong)(zhong)科學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)思(si)(si)想資源,故雙方對(dui)研究對(dui)象(xiang)的(de)(de)(de)(de)褒貶沒(mei)有實質性的(de)(de)(de)(de)區別。不(bu)(bu)過,侯氏(shi)一(yi)派(pai)將哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)納(na)入社會史(shi)解(jie)(jie)釋框架中,敘述(shu)更系(xi)(xi)統(tong)(tong),意(yi)(yi)識形(xing)態功能(neng)更強(qiang)。作者(zhe)借鑒知識社會學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)觀(guan)點,揭(jie)示出(chu)“中國(guo)哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)”研究中“內在(zai)解(jie)(jie)釋”與(yu)“外(wai)在(zai)解(jie)(jie)釋”兩(liang)種方法,指出(chu)“外(wai)在(zai)解(jie)(jie)釋”主要導(dao)向(xiang)思(si)(si)想史(shi)成(cheng)(cheng)果,而(er)對(dui)哲(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)的(de)(de)(de)(de)建設來說,則應加強(qiang)“內在(zai)解(jie)(jie)釋”的(de)(de)(de)(de)工作。
一、“哲學(xue)史”這學(xue)問
中(zhong)國(guo)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)現在(zai)(zai)(zai)是(shi)(shi)(shi)(shi)很堂皇的(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)術殿堂,但(dan)那(nei)是(shi)(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)(zai)不(bu)足一百(bai)年的(de)(de)(de)時(shi)間(jian)內構筑起來(lai)的(de)(de)(de)工程。在(zai)(zai)(zai)它的(de)(de)(de)奠(dian)基(ji)者那(nei)里,情形可不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)這樣確定,連是(shi)(shi)(shi)(shi)否有(you)(you)(you)(you)其堅(jian)實的(de)(de)(de)地基(ji),都是(shi)(shi)(shi)(shi)需要勘察的(de)(de)(de)問題(ti)。因為傳(chuan)統只(zhi)有(you)(you)(you)(you)經史(shi)子集,或(huo)(huo)詞(ci)章、義理(li)、考據及經世(shi)的(de)(de)(de)劃分,就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)沒(mei)有(you)(you)(you)(you)叫做“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”這樣的(de)(de)(de)東西。比較與之(zhi)相鄰的(de)(de)(de)史(shi)學(xue)(xue)(xue)或(huo)(huo)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)就(jiu)知道,哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)所處的(de)(de)(de)位置,開始(shi)是(shi)(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)(you)些尷尬的(de)(de)(de)。史(shi)學(xue)(xue)(xue)在(zai)(zai)(zai)傳(chuan)統就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)顯(xian)學(xue)(xue)(xue),現代繼續存在(zai)(zai)(zai)史(shi)學(xue)(xue)(xue),自然不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)問題(ti);哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)過(guo)去即(ji)使沒(mei)有(you)(you)(you)(you),但(dan)可學(xue)(xue)(xue)社會學(xue)(xue)(xue)、人(ren)類學(xue)(xue)(xue),直接從西學(xue)(xue)(xue)中(zhong)引進。但(dan)如果(guo)本來(lai)就(jiu)沒(mei)有(you)(you)(you)(you)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue),而有(you)(you)(you)(you)人(ren)竟要來(lai)寫(xie)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi),在(zai)(zai)(zai)另一些人(ren)看來(lai),那(nei)就(jiu)有(you)(you)(you)(you)點(dian)是(shi)(shi)(shi)(shi)無(wu)稽(ji)之(zhi)談了。對于這種(zhong)“無(wu)中(zhong)生有(you)(you)(you)(you)”、“強為之(zhi)容”的(de)(de)(de)現象,必須從整(zheng)個近代中(zhong)國(guo)文化變遷的(de)(de)(de)背景(jing)來(lai)理(li)解。
胡(hu)適、馮友蘭在本(ben)世(shi)紀上半葉出版的(de)有關論著影響(xiang)最大,可以看作這一學(xue)科的(de)奠(dian)基之作,看看他們如何為(wei)“中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)史(shi)”正(zheng)名也許能說明些(xie)問(wen)(wen)題。胡(hu)適在《中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)史(shi)大綱(gang)(卷上)》的(de)導言(yan)中(zhong)先為(wei)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)下一個定義:“凡研究人生(sheng)中(zhong)切要的(de)問(wen)(wen)題,從根本(ben)上著想,要尋(xun)一個根本(ben)的(de)解決:這種學(xue)問(wen)(wen)叫做哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)。”哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)包括的(de)門類有:
天地萬物怎樣來的。(宇宙論)
我國哲學史研究范例分析論文
論文提要
本文以胡(hu)適、馮(feng)友蘭及侯(hou)外廬的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)術(shu)成果為(wei)范(fan)例,分析“中(zhong)國(guo)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史”學(xue)(xue)(xue)科形成的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)原因以及影響其(qi)發展過程的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)某(mou)些重要特征。整個論述表明,正是近代西學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)沖擊,激起中(zhong)國(guo)學(xue)(xue)(xue)人(ren)重估傳(chuan)統價(jia)值的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)熱(re)情,從(cong)而使哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史研(yan)究成為(wei)達致(zhi)這(zhe)種思想(xiang)努(nu)(nu)力(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)問學(xue)(xue)(xue)途(tu)徑(jing),同(tong)時也導(dao)致(zhi)對(dui)(dui)傳(chuan)統學(xue)(xue)(xue)術(shu)譜系(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)重新改寫。胡(hu)適的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史編纂,就是他對(dui)(dui)傳(chuan)統做(zuo)翻案文章(zhang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)種實踐(jian),其(qi)漢學(xue)(xue)(xue)根底和經驗主(zhu)(zhu)義(yi)傾向(xiang),導(dao)致(zhi)其(qi)成果具(ju)有(you)顯著(zhu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)史學(xue)(xue)(xue)性(xing)格而缺乏哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)意蘊。馮(feng)友蘭相反(fan),他自覺站在(zai)“正統派”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)立場上(shang),重視宋明義(yi)理之學(xue)(xue)(xue),且(qie)引西方(fang)理性(xing)主(zhu)(zhu)義(yi)為(wei)同(tong)道(dao),其(qi)努(nu)(nu)力(li)具(ju)有(you)從(cong)觀念系(xi)統上(shang)重建傳(chuan)統價(jia)值的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)意義(yi)。而以侯(hou)外廬為(wei)代表的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)唯物(wu)史觀派,政(zheng)治觀點雖與胡(hu)適不同(tong),但由(you)于兩者共同(tong)分享著(zhu)“五四(si)”反(fan)傳(chuan)統,重科學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)思想(xiang)資源,故雙方(fang)對(dui)(dui)研(yan)究對(dui)(dui)象的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)褒貶(bian)沒有(you)實質性(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)區(qu)別。不過,侯(hou)氏一(yi)(yi)派將哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史納入社會史解(jie)釋框架中(zhong),敘(xu)述更系(xi)統,意識形態功能更強。作者借鑒知識社會學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀點,揭示出“中(zhong)國(guo)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史”研(yan)究中(zhong)“內在(zai)解(jie)釋”與“外在(zai)解(jie)釋”兩種方(fang)法,指出“外在(zai)解(jie)釋”主(zhu)(zhu)要導(dao)向(xiang)思想(xiang)史成果,而對(dui)(dui)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)史的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)建設(she)來(lai)說(shuo),則應加強“內在(zai)解(jie)釋”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)工作。
一、“哲學史”這學問
中國(guo)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)史現在(zai)是(shi)很堂皇的(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)術殿堂,但那是(shi)在(zai)不(bu)足(zu)一(yi)百年的(de)(de)時間內構筑起(qi)來(lai)的(de)(de)工程。在(zai)它的(de)(de)奠(dian)基者那里(li),情形可(ke)不(bu)是(shi)這樣確定,連(lian)是(shi)否有(you)(you)其堅實的(de)(de)地基,都是(shi)需要勘察(cha)的(de)(de)問題(ti)。因為傳統只有(you)(you)經(jing)史子(zi)集,或詞章(zhang)、義理、考據及(ji)經(jing)世(shi)的(de)(de)劃分,就(jiu)(jiu)是(shi)沒有(you)(you)叫做“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)”這樣的(de)(de)東西。比較與(yu)之相鄰(lin)的(de)(de)史學(xue)(xue)(xue)(xue)或哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)就(jiu)(jiu)知(zhi)道,哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)史所處的(de)(de)位置,開始是(shi)有(you)(you)些尷尬(ga)的(de)(de)。史學(xue)(xue)(xue)(xue)在(zai)傳統就(jiu)(jiu)是(shi)顯學(xue)(xue)(xue)(xue),現代繼續存(cun)在(zai)史學(xue)(xue)(xue)(xue),自然(ran)不(bu)是(shi)問題(ti);哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)過(guo)去即使沒有(you)(you),但可(ke)學(xue)(xue)(xue)(xue)社會學(xue)(xue)(xue)(xue)、人(ren)類(lei)學(xue)(xue)(xue)(xue),直接從西學(xue)(xue)(xue)(xue)中引進。但如果(guo)本來(lai)就(jiu)(jiu)沒有(you)(you)哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue),而有(you)(you)人(ren)竟要來(lai)寫哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)史,在(zai)另一(yi)些人(ren)看來(lai),那就(jiu)(jiu)有(you)(you)點是(shi)無(wu)稽(ji)之談了。對于(yu)這種“無(wu)中生有(you)(you)”、“強為之容(rong)”的(de)(de)現象,必須(xu)從整個近代中國(guo)文(wen)化(hua)變遷的(de)(de)背景來(lai)理解。
胡適、馮友蘭在(zai)本(ben)世紀上(shang)半葉出(chu)版的(de)(de)有關論著影響最大(da),可以看(kan)(kan)作這一學(xue)科的(de)(de)奠基(ji)之作,看(kan)(kan)看(kan)(kan)他們(men)如何(he)為“中(zhong)(zhong)國哲學(xue)史”正名也許能說明些問(wen)題。胡適在(zai)《中(zhong)(zhong)國哲學(xue)史大(da)綱(卷(juan)上(shang))》的(de)(de)導(dao)言(yan)中(zhong)(zhong)先為哲學(xue)下一個定義:“凡研究(jiu)人生中(zhong)(zhong)切要的(de)(de)問(wen)題,從根本(ben)上(shang)著想,要尋一個根本(ben)的(de)(de)解決:這種學(xue)問(wen)叫做哲學(xue)。”哲學(xue)包括(kuo)的(de)(de)門(men)類有:
天地萬物怎(zen)樣來的。(宇宙論)
中國哲學史研究管理論文
[內容提要(yao)(yao)(yao)]中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史的(de)(de)(de)(de)撰寫(xie)(xie)(xie)從(cong)(cong)一開始就對中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)研(yan)究有(you)導(dao)向性作(zuo)用,中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)合(he)法性問題(ti)是(shi)(shi)(shi)與中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史的(de)(de)(de)(de)敘述問題(ti)聯系(xi)在(zai)(zai)一起的(de)(de)(de)(de)。現有(you)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史論述的(de)(de)(de)(de)種(zhong)種(zhong)不(bu)(bu)足直接導(dao)致(zhi)了目前中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)研(yan)究的(de)(de)(de)(de)困境。因此,必須重寫(xie)(xie)(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史。重寫(xie)(xie)(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史必須從(cong)(cong)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)一般意(yi)義和(he)(he)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)特(te)(te)殊性出發(fa)(fa),積極開發(fa)(fa)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)特(te)(te)有(you)的(de)(de)(de)(de)問題(ti)域,闡明它與時代(dai)的(de)(de)(de)(de)互動關系(xi),特(te)(te)別要(yao)(yao)(yao)突(tu)出中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)根本特(te)(te)征——實踐哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)意(yi)義。就中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)傳(chuan)統哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)特(te)(te)征而(er)言,實踐哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)遠比心性之學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)更具(ju)解(jie)(jie)釋(shi)(shi)力(li)和(he)(he)現實性。近代(dai)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)西文化全(quan)面(mian)而(er)深刻的(de)(de)(de)(de)交流接觸使得原(yuan)教旨主義的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史根本不(bu)(bu)可能。在(zai)(zai)撰寫(xie)(xie)(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史時,利用西方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)某些資源不(bu)(bu)但是(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)可避免的(de)(de)(de)(de),也是(shi)(shi)(shi)合(he)理的(de)(de)(de)(de)。即便(bian)如此,在(zai)(zai)使用西方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)觀念解(jie)(jie)釋(shi)(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)時仍要(yao)(yao)(yao)謹(jin)慎,概念不(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)純(chun)粹的(de)(de)(de)(de)形(xing)式(shi)。正因為如此,建構中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)自己(ji)的(de)(de)(de)(de)概念體(ti)系(xi)是(shi)(shi)(shi)未來中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史的(de)(de)(de)(de)題(ti)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)應有(you)之義;而(er)內在(zai)(zai)批判和(he)(he)釋(shi)(shi)義學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)闡發(fa)(fa)則是(shi)(shi)(shi)新的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史的(de)(de)(de)(de)基本方(fang)法論原(yuan)則。
[關鍵詞(ci)]中國哲學中國哲學史內在(zai)批判自主性
一
近年(nian)來,隨著對中(zhong)(zhong)國(guo)哲學研(yan)究現(xian)狀(zhuang)不滿的(de)加深,中(zhong)(zhong)國(guo)哲學的(de)合法(fa)(fa)性(xing)問題(ti)也成了研(yan)究者持續關注的(de)話題(ti),甚(shen)至被某些刊物評為2003年(nian)十(shi)大熱(re)門學術(shu)話題(ti)。對研(yan)究現(xian)狀(zhuang)的(de)不滿導致對其合法(fa)(fa)性(xing)問題(ti)的(de)討論(lun),本身就說明了中(zhong)(zhong)國(guo)哲學學科(ke)的(de)特殊(shu)性(xing)。這(zhe)種特殊(shu)性(xing)在于,與文學、史學等學科(ke)不同,中(zhong)(zhong)國(guo)人(ren)是在接觸了西方文化后,才知道有“哲學”的(de)。
在中(zhong)(zhong)國(guo)傳統學(xue)(xue)(xue)術中(zhong)(zhong),本沒(mei)有“哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)”一(yi)詞(ci)。漢語“哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)”一(yi)詞(ci)是日本哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)家(jia)西周的(de)(de)(de)發明(ming),他在他的(de)(de)(de)《百一(yi)新(xin)論》(1874)中(zhong)(zhong)首先用(yong)“哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)”來(lai)翻譯philosophy一(yi)詞(ci),但同時特別(bie)聲明(ming):他用(yong)它來(lai)與(yu)東方的(de)(de)(de)儒學(xue)(xue)(xue)相(xiang)區別(bie)。直到1902年中(zhong)(zhong)國(guo)人才在《新(xin)民叢報》的(de)(de)(de)一(yi)篇文章中(zhong)(zhong)第一(yi)次將(jiang)“哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)”用(yong)于中(zhong)(zhong)國(guo)傳統思想。用(yong)是用(yong)了,卻并未(wei)解決一(yi)個真正的(de)(de)(de)問(wen)題:中(zhong)(zhong)國(guo)傳統思想中(zhong)(zhong)有可稱為“哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)”的(de)(de)(de)東西嗎(ma)?
在(zai)(zai)有(you)些西(xi)方(fang)(fang)人看來,答案是否(fou)定(ding)(ding)的。胡塞爾(er)在(zai)(zai)他(ta)的維(wei)也(ye)納(na)演(yan)講中(zhong)(zhong)(zhong)就(jiu)否(fou)認(ren)中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)有(you)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)。伽(jia)達默爾(er)也(ye)認(ren)為遠東(dong)文(wen)化中(zhong)(zhong)(zhong)那謎一(yi)(yi)(yi)(yi)樣的沉思與智慧與西(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)不(bu)是一(yi)(yi)(yi)(yi)回事。理由是哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)是希(xi)臘人創造的一(yi)(yi)(yi)(yi)種非(fei)(fei)常特殊(shu)的東(dong)西(xi),有(you)其特殊(shu)的形(xing)態、內容、概念和問題。中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)人自(zi)己一(yi)(yi)(yi)(yi)開(kai)始也(ye)這么看。王國(guo)(guo)維(wei)是中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)最早研究(jiu)西(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)的人之(zhi)一(yi)(yi)(yi)(yi),也(ye)是那個(ge)時代西(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)造詣最深(shen)的中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)人之(zhi)一(yi)(yi)(yi)(yi)。他(ta)在(zai)(zai)《論哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)家(jia)與美(mei)術(shu)家(jia)之(zhi)天職》一(yi)(yi)(yi)(yi)文(wen)中(zhong)(zhong)(zhong),根(gen)據自(zi)己對西(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)的理解(jie),檢討(tao)中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)傳統,發現在(zai)(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)“凡哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)家(jia)無不(bu)欲兼為政治家(jia)”,故(gu)“我(wo)國(guo)(guo)無純粹之(zhi)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue),其最完備者,唯道(dao)德哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue),與政治哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)耳。至于周(zhou)、秦、兩宋間之(zhi)形(xing)而上(shang)學(xue),不(bu)過(guo)欲固道(dao)德哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)之(zhi)根(gen)柢(di),其對形(xing)而上(shang)學(xue)非(fei)(fei)有(you)固有(you)之(zhi)興味(wei)也(ye)。”[1]雖然王國(guo)(guo)維(wei)在(zai)(zai)這里并(bing)未(wei)直接否(fou)定(ding)(ding)中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)傳統有(you)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue),但(dan)從整篇文(wen)章的上(shang)下文(wen)來細(xi)細(xi)玩味(wei),不(bu)難發現他(ta)至少是在(zai)(zai)暗(an)示中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)并(bing)無嚴格意(yi)義(即西(xi)方(fang)(fang)意(yi)義上(shang))的哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)。
我國哲學史研究論文
[提要(yao)]史(shi)的(de)(de)(de)(de)撰寫(xie)(xie)從(cong)1開始就(jiu)對(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)有導(dao)向(xiang)性(xing)(xing)作用,中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)合法性(xing)(xing)是(shi)(shi)與中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)的(de)(de)(de)(de)敘述問題(ti)聯系(xi)在1起的(de)(de)(de)(de)。現有中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)論述的(de)(de)(de)(de)種種不(bu)(bu)足直接導(dao)致了中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)研究的(de)(de)(de)(de)困(kun)境。因(yin)(yin)此,必須重(zhong)寫(xie)(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)。重(zhong)寫(xie)(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)必須從(cong)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)1般(ban)意義(yi)和中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)特殊性(xing)(xing)出(chu)發,積(ji)極開發中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)特有的(de)(de)(de)(de)問題(ti)域(yu),闡(chan)明它與的(de)(de)(de)(de)互動關系(xi),特別要(yao)突出(chu)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)根本特征——實(shi)踐(jian)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)意義(yi)。就(jiu)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)傳統(tong)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)特征而言(yan),實(shi)踐(jian)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)遠比心性(xing)(xing)之學(xue)(xue)(xue)更具解釋(shi)力和現實(shi)性(xing)(xing)。近代中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)西文化全面而深刻的(de)(de)(de)(de)交流(liu)接觸使得原(yuan)教旨主(zhu)義(yi)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)根本不(bu)(bu)可能。在撰寫(xie)(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)時,利用西方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)某(mou)些資源不(bu)(bu)但是(shi)(shi)不(bu)(bu)可避免的(de)(de)(de)(de),也是(shi)(shi)合理的(de)(de)(de)(de)。即(ji)便如此,在使用西方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)觀(guan)念解釋(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)時仍要(yao)謹慎(shen),概(gai)念不(bu)(bu)是(shi)(shi)純粹的(de)(de)(de)(de)形式。正(zheng)因(yin)(yin)為如此,建構中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)自(zi)己的(de)(de)(de)(de)概(gai)念體系(xi)是(shi)(shi)未來中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)的(de)(de)(de)(de)題(ti)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)應有之義(yi);而內在批判和釋(shi)義(yi)學(xue)(xue)(xue)闡(chan)發則(ze)是(shi)(shi)新(xin)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)史(shi)的(de)(de)(de)(de)基本論原(yuan)則(ze)。
[關(guan)鍵詞]中國(guo)哲(zhe)學(xue)中國(guo)哲(zhe)學(xue)史內在批判自主性
1
近年來,隨著對中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)學(xue)研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)現狀(zhuang)不滿的(de)(de)(de)加(jia)深,中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)學(xue)的(de)(de)(de)合(he)法性(xing)問題(ti)也成(cheng)了研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)者持續(xu)關注的(de)(de)(de)話題(ti),甚(shen)至被某些刊物評(ping)為2003年10大(da)熱門學(xue)術話題(ti)。對研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)現狀(zhuang)的(de)(de)(de)不滿導致對其合(he)法性(xing)問題(ti)的(de)(de)(de)討論,本身就說明(ming)了中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)學(xue)學(xue)科的(de)(de)(de)特(te)殊(shu)性(xing)。這種特(te)殊(shu)性(xing)在(zai)于,與(yu)文學(xue)、史學(xue)等學(xue)科不同,中(zhong)(zhong)國(guo)人是在(zai)接觸了西方文化后(hou),才知道有“哲(zhe)學(xue)”的(de)(de)(de)。
在中(zhong)國傳(chuan)統學(xue)(xue)(xue)術中(zhong),本沒有(you)“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”1詞(ci)。漢語“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”1詞(ci)是(shi)(shi)日本哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)家西(xi)(xi)周的(de)(de)(de)發明,他在他的(de)(de)(de)《百(bai)1新論》(1874)中(zhong)首先用(yong)(yong)“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”來翻譯philosophy1詞(ci),但同時特別(bie)聲(sheng)明:他用(yong)(yong)它來與東方的(de)(de)(de)儒學(xue)(xue)(xue)相區別(bie)。直到1902年中(zhong)國人才在《新民叢報》的(de)(de)(de)1篇文章中(zhong)第1次(ci)將“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”用(yong)(yong)于中(zhong)國傳(chuan)統思(si)想。用(yong)(yong)是(shi)(shi)用(yong)(yong)了,卻并未解決(jue)1個真正的(de)(de)(de)問題:中(zhong)國傳(chuan)統思(si)想中(zhong)有(you)可稱為(wei)“哲(zhe)學(xue)(xue)(xue)”的(de)(de)(de)東西(xi)(xi)嗎?
在(zai)(zai)(zai)有些西(xi)(xi)(xi)(xi)方(fang)人看來(lai)(lai),答案是否定(ding)的(de)。胡塞爾在(zai)(zai)(zai)他(ta)(ta)的(de)維也納演(yan)講中(zhong)(zhong)就否認(ren)中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)有哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)。伽達默(mo)爾也認(ren)為遠東(dong)文化(hua)中(zhong)(zhong)那謎1樣的(de)沉(chen)思與(yu)(yu)智慧與(yu)(yu)西(xi)(xi)(xi)(xi)方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)不(bu)是1回事。理由是哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)是希臘人創(chuang)造的(de)1種(zhong)非(fei)常(chang)特(te)殊的(de)東(dong)西(xi)(xi)(xi)(xi),有其特(te)殊的(de)形(xing)態、內容(rong)、概念(nian)和問題。中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)人自己1開始也這么看。王國(guo)(guo)(guo)維是中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)最(zui)(zui)早研究西(xi)(xi)(xi)(xi)方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)人之1,也是那個時代(dai)西(xi)(xi)(xi)(xi)方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)造詣最(zui)(zui)深(shen)的(de)中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)人之1。他(ta)(ta)在(zai)(zai)(zai)《論(lun)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)家與(yu)(yu)美術家之天職》1文中(zhong)(zhong),根據自己對西(xi)(xi)(xi)(xi)方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)理解,檢討中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)傳(chuan)統(tong),發(fa)現在(zai)(zai)(zai)中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)“凡(fan)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)家無不(bu)欲(yu)兼為家”,故(gu)“我國(guo)(guo)(guo)無純粹之哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),其最(zui)(zui)完備者,唯道德(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),與(yu)(yu)政治哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)耳。至于周(zhou)、秦、兩宋間之形(xing)而上學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),不(bu)過(guo)欲(yu)固道德(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)之根柢,其對形(xing)而上學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)非(fei)有固有之興味(wei)也。”[1]雖然王國(guo)(guo)(guo)維在(zai)(zai)(zai)這里并(bing)未直接否定(ding)中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)傳(chuan)統(tong)有哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),但從整篇文章的(de)上下(xia)文來(lai)(lai)細(xi)細(xi)玩(wan)味(wei),不(bu)難(nan)發(fa)現他(ta)(ta)至少是在(zai)(zai)(zai)暗示中(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)并(bing)無嚴格意義(yi)(即西(xi)(xi)(xi)(xi)方(fang)意義(yi)上)的(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)。
我國史學研究論文
20世紀的中國文(wen)化界、教育(yu)界、思想界乃至政治(zhi)界,胡適對其(qi)均有重要影響。他既(ji)是(shi)一位(wei)啟蒙思想家(jia)(jia)(jia)(jia)、文(wen)學家(jia)(jia)(jia)(jia)、哲學家(jia)(jia)(jia)(jia)、政治(zhi)活動家(jia)(jia)(jia)(jia),同時(shi)也是(shi)一位(wei)史學家(jia)(jia)(jia)(jia),而且(qie)是(shi)在20世紀中國史學轉(zhuan)型中不應被忽視(shi)的、作出了(le)重要貢獻的史學大家(jia)(jia)(jia)(jia)。
胡適(shi)(1891—1962年(nian)(nian)(nian)),字適(shi)之(zhi),安徽績溪(xi)人(ren)。祖輩經商,父(fu)親是清朝官吏。他自幼接受(shou)私塾教(jiao)育,1904年(nian)(nian)(nian)到(dao)上海新式學(xue)(xue)堂求(qiu)學(xue)(xue)。1910年(nian)(nian)(nian)考取庚(geng)款(kuan)留美(mei)官費生進(jin)入(ru)美(mei)國(guo)康奈爾(er)大學(xue)(xue)農(nong)學(xue)(xue)院(yuan)(yuan),后轉入(ru)文科。畢業后進(jin)入(ru)美(mei)國(guo)哥(ge)倫比亞(ya)大學(xue)(xue)研究院(yuan)(yuan),師(shi)從著名的實驗主義哲學(xue)(xue)家杜威。1917年(nian)(nian)(nian)完成了他的博士論文《中國(guo)古代哲學(xue)(xue)方法之(zhi)進(jin)化(hua)史》,同年(nian)(nian)(nian)啟程回(hui)國(guo),被聘為北(bei)京大學(xue)(xue)教(jiao)授。后又曾擔任(ren)過(guo)中國(guo)公學(xue)(xue)校長、北(bei)京大學(xue)(xue)文學(xue)(xue)院(yuan)(yuan)院(yuan)(yuan)長、北(bei)京大學(xue)(xue)校長等職,并于1938年(nian)(nian)(nian)出(chu)任(ren)國(guo)民黨政(zheng)府駐美(mei)國(guo)大使(shi)。1949年(nian)(nian)(nian)4月起寓居美(mei)國(guo)。1958年(nian)(nian)(nian)到(dao)臺(tai)灣中央研究院(yuan)(yuan)任(ren)院(yuan)(yuan)長。1962年(nian)(nian)(nian)2月在臺(tai)灣去世。
一(yi)、開史學新(xin)風氣的《中國哲學史大綱》
五四新(xin)文(wen)化運(yun)動是(shi)一(yi)場具有劃時代意(yi)義的(de)(de)思想啟蒙運(yun)動,極(ji)大(da)地促進了學術(shu)文(wen)化領(ling)域的(de)(de)思想解(jie)放(fang)和中(zhong)西學術(shu)的(de)(de)交融。1918年,在新(xin)文(wen)化運(yun)動的(de)(de)開(kai)始階段,胡適(shi)正(zheng)式加入《新(xin)青年》編輯(ji)部,他以首倡文(wen)學革(ge)命(ming)而名聲大(da)振,成為新(xin)文(wen)化運(yun)動著名的(de)(de)領(ling)袖人物之(zhi)一(yi)。
打(da)破思(si)(si)想專制(zhi),活躍和發(fa)展學(xue)術文(wen)化,在(zai)(zai)五(wu)四時期得到(dao)了充分的(de)(de)(de)體現。在(zai)(zai)學(xue)術研究方面(mian),科學(xue)精神和理性觀(guan)念成(cheng)為人們所遵奉的(de)(de)(de)信(xin)條。推翻偶像,拒絕迷(mi)信(xin),摒棄成(cheng)說,凡事都要問一聲(sheng)“為什么”,用科學(xue)方法重(zhong)(zhong)新估價中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)的(de)(de)(de)史學(xue)遺產,在(zai)(zai)真實可信(xin)的(de)(de)(de)基礎上重(zhong)(zhong)新看待中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)的(de)(de)(de)歷史發(fa)展,是在(zai)(zai)新思(si)(si)潮影響下的(de)(de)(de)五(wu)四時期中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)史學(xue)所面(mian)臨的(de)(de)(de)主要問題。胡適開風氣之(zhi)先,出版了根據他自己的(de)(de)(de)博士(shi)論(lun)文(wen)修(xiu)改(gai)擴(kuo)充而成(cheng)的(de)(de)(de)《中(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)哲學(xue)史大綱》(上)。
中(zhong)(zhong)國(guo)古(gu)史(shi)(shi)(shi)(shi)因資料(liao)缺乏(fa)和觀念上的(de)原因,不斷(duan)地堆砌了(le)(le)大(da)量杜撰和編(bian)造的(de)內(nei)容,真偽難辨。長期以來,人們(men)對(dui)三(san)皇五帝(di)(di)的(de)古(gu)史(shi)(shi)(shi)(shi)體系多深信不疑(yi),且視(shi)為信史(shi)(shi)(shi)(shi)。胡(hu)適(shi)的(de)《中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)學史(shi)(shi)(shi)(shi)大(da)綱》首次對(dui)沒有(you)可靠(kao)材(cai)料(liao)依據的(de)中(zhong)(zhong)國(guo)古(gu)史(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)內(nei)容采取了(le)(le)拒(ju)絕(jue)的(de)態度。《中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)學史(shi)(shi)(shi)(shi)大(da)綱》于1919年(nian)2月出(chu)版(ban)。這(zhe)部書在敘述(shu)古(gu)代(dai)哲(zhe)學史(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)時(shi)候破(po)天(tian)荒地“截斷(duan)眾流”,撇開三(san)皇五帝(di)(di)堯舜湯禹的(de)傳說(shuo),徑直“從(cong)孔(kong)子(zi)、老子(zi)”講起。這(zhe)種作法,不僅前人沒有(you)過,就是(shi)同(tong)時(shi)代(dai)的(de)謝(xie)無(wu)量、陳漢(han)章等人撰寫或講述(shu)的(de)哲(zhe)學史(shi)(shi)(shi)(shi),也都沒有(you)擺脫舊有(you)的(de)思想(xiang)框架。胡(hu)適(shi)此舉產生(sheng)了(le)(le)極大(da)影響,書出(chu)不到(dao)(dao)兩個月即再(zai)版(ban),到(dao)(dao)1922年(nian)已出(chu)第八版(ban)。顧頡剛談到(dao)(dao)他(ta)的(de)感(gan)受是(shi):“這(zhe)一(yi)改把我(wo)(wo)(wo)們(men)一(yi)班(ban)人充(chong)滿著三(san)皇五帝(di)(di)的(de)腦筋驟然作一(yi)個重大(da)的(de)打擊,駭得一(yi)堂中(zhong)(zhong)舌撟而不能(neng)(neng)下。……我(wo)(wo)(wo)聽了(le)(le)幾堂,聽出(chu)一(yi)個道(dao)理來了(le)(le)……胡(hu)先生(sheng)講得的(de)確不差,他(ta)有(you)眼光,有(you)膽量,有(you)斷(duan)制(zhi),確是(shi)一(yi)個有(you)能(neng)(neng)力的(de)歷史(shi)(shi)(shi)(shi)家。他(ta)的(de)議(yi)論處(chu)處(chu)合于我(wo)(wo)(wo)的(de)理性,都是(shi)我(wo)(wo)(wo)想(xiang)說(shuo)而不知道(dao)怎(zen)樣說(shuo)才好的(de)。”⑴馮(feng)友蘭說(shuo):“這(zhe)對(dui)于當時(shi)中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)學史(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)研(yan)究,有(you)掃除障礙,開辟道(dao)路(lu)的(de)作用。當時(shi)我(wo)(wo)(wo)們(men)正(zheng)陷(xian)入毫無(wu)邊(bian)際(ji)的(de)經典(dian)注疏的(de)大(da)海之中(zhong)(zhong),爬了(le)(le)半年(nian)才能(neng)(neng)望見周公。見了(le)(le)這(zhe)個手段(duan),覺得面目一(yi)新(xin),精神為之一(yi)爽(shuang)。”⑵
哲學與政治之辯證:賀麟的經驗
關于學(xue)術(shu)(shu)(shu)(shu)與(yu)政治,韋(wei)(wei)伯在1919年的(de)(de)講演中斷定:“這是(shi)(shi)兩個(ge)完全異(yi)質的(de)(de)問(wen)題”,“一名(ming)科學(xue)工(gong)作者,在他表明(ming)自己的(de)(de)價值判斷之(zhi)時,也(ye)就是(shi)(shi)對事實有(you)(you)充分理(li)(li)解的(de)(de)終結之(zhi)時。”(韋(wei)(wei)伯:《學(xue)術(shu)(shu)(shu)(shu)與(yu)政治》,三聯(lian)書店,1998年,第38頁)學(xue)術(shu)(shu)(shu)(shu)獨立于政治不但是(shi)(shi)韋(wei)(wei)伯的(de)(de)結論也(ye)是(shi)(shi)普世性的(de)(de)現代(dai)訴求,五四以來(lai)的(de)(de)中國學(xue)術(shu)(shu)(shu)(shu)之(zhi)具有(you)(you)現代(dai)性,正基(ji)于其(qi)(qi)內在的(de)(de)自由品格。但千方百計爭取(qu)獨立的(de)(de)中國學(xue)術(shu)(shu)(shu)(shu),遭遇的(de)(de)卻是(shi)(shi)前所未有(you)(you)的(de)(de)全能政治,政治的(de)(de)纏繞和(he)權(quan)力(li)拘束為所有(you)(you)學(xue)者難以擺(bai)脫(tuo),其(qi)(qi)關系(xi)之(zhi)復(fu)雜(za)、過程之(zhi)曲折,即使細(xi)讀韋(wei)(wei)伯也(ye)無法透徹理(li)(li)解。
1986年,著名哲(zhe)學(xue)史家賀麟(lin)先生將(jiang)1947年完成的《當(dang)代(dai)中國(guo)哲(zhe)學(xue)》一書修(xiu)改(gai)后以(yi)《五十年來(lai)的中國(guo)哲(zhe)學(xue)》為名重新(xin)出版(ban)。新(xin)序(xu)有(you)言(yan):“全書在不影響(xiang)原書的體(ti)系及主要論點的前提(ti)下,作(zuo)了適當(dang)的修(xiu)改(gai)和補充(chong)。”(《新(xin)版(ban)序(xu)》)揭呈此一修(xiu)改(gai)所關涉的諸多方面,有(you)助于我們深入理(li)解(jie)學(xue)術與(yu)政治(zhi)在現(xian)代(dai)中國(guo)所表現(xian)出來(lai)的關系形式。
一哲學的政治化
經過50年(nian)代政(zheng)治(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)學(xue)習、思(si)想改(gai)造和學(xue)術思(si)想批(pi)判等(deng)“洗(xi)腦(nao)”、“交(jiao)心”的(de)(de)(de)(de)運動(dong)之(zhi)(zhi)后(hou),賀麟一(yi)(yi)(yi)代的(de)(de)(de)(de)學(xue)者紛紛修(xiu)改(gai)舊作(zuo)以(yi)(yi)適(shi)應新(xin)的(de)(de)(de)(de)環境(jing)。馮(feng)友蘭修(xiu)改(gai)《中(zhong)國(guo)哲學(xue)史(shi)》,劉(liu)大杰修(xiu)改(gai)《中(zhong)國(guo)文學(xue)發展史(shi)》等(deng)都是著例(li)。賀的(de)(de)(de)(de)《中(zhong)國(guo)當(dang)代哲學(xue)》之(zhi)(zhi)所以(yi)(yi)要等(deng)到80年(nian)代才修(xiu)改(gai)再版(ban),原因正如他1988年(nian)為(wei)《文化(hua)與人生》的(de)(de)(de)(de)新(xin)版(ban)寫序時說(shuo)的(de)(de)(de)(de):“我記得我在(zai)1947年(nian)出版(ban)的(de)(de)(de)(de)《當(dang)代中(zhong)國(guo)哲學(xue)》一(yi)(yi)(yi)書(shu),曾引(yin)起一(yi)(yi)(yi)些(xie)人的(de)(de)(de)(de)注意。我對于(yu)孫中(zhong)山知(zhi)難(nan)行(xing)易說(shuo)的(de)(de)(de)(de)意義,駁(bo)斥傅銅、胡(hu)適(shi)、馮(feng)友蘭等(deng)人反對此(ci)說(shuo)的(de)(de)(de)(de)論點,及發揮知(zhi)行(xing)合一(yi)(yi)(yi)說(shuo)的(de)(de)(de)(de)理論,也還有(you)其新(xin)穎之(zhi)(zhi)處(chu)。不過嚴重的(de)(de)(de)(de)錯誤在(zai)用了一(yi)(yi)(yi)定(ding)的(de)(de)(de)(de)篇(pian)幅吹捧所謂‘力(li)行(xing)哲學(xue)’。”(《文化(hua)與人生》,商(shang)務印(yin)書(shu)館,1988年(nian),新(xin)版(ban)序言)除了吹捧,此(ci)書(shu)還包含(han)對辯證唯(wei)物論的(de)(de)(de)(de)根(gen)本性批(pi)判,如此(ci)強(qiang)烈的(de)(de)(de)(de)政(zheng)治(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)色彩(cai)在(zai)此(ci)前的(de)(de)(de)(de)30多年(nian)中(zhong)連修(xiu)改(gai)的(de)(de)(de)(de)基礎也不具備。1986年(nian)新(xin)版(ban)之(zhi)(zhi)新(xin),即在(zai)于(yu)以(yi)(yi)一(yi)(yi)(yi)種新(xin)的(de)(de)(de)(de)政(zheng)治(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)標準(zhun)(zhun)代替舊的(de)(de)(de)(de)政(zheng)治(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)標準(zhun)(zhun),新(xin)舊兩版(ban)實際上(shang)都具有(you)政(zheng)治(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)化(hua)寫作(zuo)的(de)(de)(de)(de)性質(zhi)。
賀在新版(ban)序中交代(dai)說:“只有第三章時代(dai)思潮的演變與(yu)剖析(xi),因為涉及(ji)政治問(wen)題,且系基于(yu)(yu)學(xue)生的筆記寫成,由(you)于(yu)(yu)我當(dang)時對于(yu)(yu)辯(bian)證(zheng)唯物(wu)主義毫無所(suo)知,所(suo)以(yi)這次(ci)作(zuo)了較大的修改。”就“物(wu)質(zhi)在于(yu)(yu)意識之先”而(er)言(yan),舊版(ban)認(ren)為這是科學(xue)常識而(er)非(fei)哲(zhe)學(xue),“哲(zhe)學(xue)要(yao)問(wen)在理論(lun)上(shang)(shang)邏輯上(shang)(shang)什么東西最(zui)(zui)根本最(zui)(zui)重(zhong)要(yao):什么東西是核心,是命脈?”新版(ban)在“物(wu)質(zhi)在于(yu)(yu)意識之先”之前加上(shang)(shang)“有人誤以(yi)為”數語(yu)以(yi)為限制;在指出(chu)哲(zhe)學(xue)與(yu)科學(xue)的不同之后,加上(shang)(shang)“這并不能(neng)說是辯(bian)證(zheng)唯物(wu)論(lun)”一(yi)句(ju),表明所(suo)批評的并非(fei)真正的辯(bian)證(zheng)唯物(wu)論(lun),但(dan)辯(bian)證(zheng)唯物(wu)論(lun)究(jiu)竟是什么,新版(ban)卻沒(mei)有交代(dai)。
就辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法來(lai)說,舊(jiu)(jiu)版(ban)(ban)首先強調(diao),辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法產(chan)生于哲(zhe)學(xue)家研究人類情感生活后(hou)發現(xian)的(de)通(tong)理,“只(zhi)有(you)(you)應用到精神生活內心(xin)生活上去(qu),才見其(qi)(qi)生動活潑”。賀本(ben)以(yi)此批評唯(wei)物辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法,新(xin)(xin)(xin)版(ban)(ban)卻加上“各(ge)國新(xin)(xin)(xin)黑格(ge)爾派大(da)都認為(wei)”一句,表明這不(bu)(bu)是自己的(de)觀點。其(qi)(qi)次,辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法不(bu)(bu)能顛倒(dao):“馬克思(si)并(bing)沒(mei)(mei)有(you)(you)把黑格(ge)爾的(de)辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法顛倒(dao)過(guo)來(lai)。我們要研究辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法還當讀(du)黑格(ge)爾柏(bo)拉圖(tu)的(de)著作(zuo)(zuo)。讀(du)馬克思(si)的(de)著作(zuo)(zuo)對(dui)(dui)于辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法的(de)學(xue)習(xi),并(bing)無(wu)多大(da)幫助。”新(xin)(xin)(xin)版(ban)(ban)刪(shan)去(qu)了最后(hou)一句,減輕批評的(de)力(li)度。第三,關于辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法的(de)三大(da)規(gui)律,舊(jiu)(jiu)版(ban)(ban)認為(wei)對(dui)(dui)“對(dui)(dui)立統一”的(de)原則,“辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)唯(wei)物論(lun)者(zhe)從不(bu)(bu)曾好(hao)好(hao)發揮”,新(xin)(xin)(xin)版(ban)(ban)式改為(wei)“辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)唯(wei)物論(lun)者(zhe)不(bu)(bu)見得有(you)(you)更多更好(hao)的(de)發揮”,語氣稍緩;有(you)(you)關“否定之否定”的(de)規(gui)律,新(xin)(xin)(xin)版(ban)(ban)沒(mei)(mei)有(you)(you)改動;關于質(zhi)量(liang)互轉(zhuan)規(gui)律,舊(jiu)(jiu)版(ban)(ban)認為(wei)質(zhi)量(liang)關系(xi)“既(ji)無(wu)所謂(wei)互轉(zhuan),其(qi)(qi)本(ben)身和辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法也不(bu)(bu)相(xiang)干”,新(xin)(xin)(xin)版(ban)(ban)改為(wei)“它們的(de)對(dui)(dui)立,不(bu)(bu)是僵(jiang)死的(de),也有(you)(you)互相(xiang)轉(zhuan)化,自身辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)發展的(de)過(guo)程。”有(you)(you)改有(you)(you)不(bu)(bu)改,新(xin)(xin)(xin)版(ban)(ban)對(dui)(dui)辯(bian)(bian)證(zheng)(zheng)法的(de)評論(lun)前后(hou)矛盾。
馮友蘭釋古研究論文
【內容提要(yao)】論(lun)文系(xi)統(tong)考察了(le)馮友(you)(you)蘭“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”的(de)(de)(de)理論(lun)和實踐以及(ji)(ji)與王國(guo)維(wei)“證古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”的(de)(de)(de)關系(xi),認為(wei)馮友(you)(you)蘭的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”與“信(xin)(xin)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”、“疑(yi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”并非(fei)同類的(de)(de)(de)問題,不(bu)能(neng)與“信(xin)(xin)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”、“疑(yi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”相提并論(lun);馮友(you)(you)蘭的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”較胡適的(de)(de)(de)“疑(yi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”疑(yi)得有過之而(er)無不(bu)及(ji)(ji),現行的(de)(de)(de)中國(guo)哲學史(shi)排(pai)隊的(de)(de)(de)錯誤,主要(yao)是由馮友(you)(you)蘭系(xi)統(tong)完成的(de)(de)(de);馮友(you)(you)蘭的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”與王國(guo)維(wei)的(de)(de)(de)“證古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”對待“歷史(shi)舊說(shuo)(shuo)(shuo)”的(de)(de)(de)態度(du)基(ji)本不(bu)同,王國(guo)維(wei)是在(zai)基(ji)本肯(ken)定“歷史(shi)舊說(shuo)(shuo)(shuo)”的(de)(de)(de)前(qian)提下(xia),以“地下(xia)之新(xin)材料(liao)”對“歷史(shi)舊說(shuo)(shuo)(shuo)”進行補充和修正,而(er)馮友(you)(you)蘭“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”的(de)(de)(de)基(ji)本傾向還是疑(yi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)。因(yin)此(ci),不(bu)能(neng)高估(gu)馮友(you)(you)蘭“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)”說(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)意義。
【關鍵詞(ci)】馮友蘭釋(shi)古疑(yi)古證(zheng)古
引言
針(zhen)對二三十年(nian)代(dai)(dai)學界流行的(de)疑古(gu)(gu)(gu)(gu)思潮,馮友蘭先生(sheng)從1935年(nian)5月到(dao)1938年(nian)9月,多次(ci)撰(zhuan)文闡述(shu)了他的(de)“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)”觀(guan)[1]。其要點(dian)是:一(yi)、將中國當時(shi)研究(jiu)古(gu)(gu)(gu)(gu)史的(de)觀(guan)點(dian)分為(wei)(wei)(wei)信古(gu)(gu)(gu)(gu)、疑古(gu)(gu)(gu)(gu)、釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)三派(pai)(pai)。二、以(yi)信古(gu)(gu)(gu)(gu)、疑古(gu)(gu)(gu)(gu)、釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)為(wei)(wei)(wei)研究(jiu)中國古(gu)(gu)(gu)(gu)史“態(tai)度”“進步(bu)”的(de)“三個階段”。三、認(ren)為(wei)(wei)(wei)釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)“介于信古(gu)(gu)(gu)(gu)與疑古(gu)(gu)(gu)(gu)之(zhi)(zhi)間”,“釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)便是”信古(gu)(gu)(gu)(gu)與疑古(gu)(gu)(gu)(gu)“這兩種態(tai)度的(de)折衷(zhong)”[2],具體說(shuo),“‘釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)’一(yi)派(pai)(pai),不(bu)如(ru)信古(gu)(gu)(gu)(gu)一(yi)派(pai)(pai)之(zhi)(zhi)盡信古(gu)(gu)(gu)(gu)書,亦(yi)非如(ru)疑古(gu)(gu)(gu)(gu)一(yi)派(pai)(pai)之(zhi)(zhi)全然推(tui)翻古(gu)(gu)(gu)(gu)代(dai)(dai)傳說(shuo)”,“須知(zhi)歷史舊說(shuo),固未可(ke)盡信,而其‘事出有因’,亦(yi)不(bu)可(ke)一(yi)概抹(mo)煞(sha)”[3]。四(si)、認(ren)為(wei)(wei)(wei)“‘信古(gu)(gu)(gu)(gu)’、‘疑古(gu)(gu)(gu)(gu)’、‘釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)’三種趨勢,正代(dai)(dai)表了‘正’‘反’‘合’之(zhi)(zhi)辯證法,即‘信古(gu)(gu)(gu)(gu)’為(wei)(wei)(wei)‘正’,‘疑古(gu)(gu)(gu)(gu)’為(wei)(wei)(wei)‘反’,‘釋(shi)古(gu)(gu)(gu)(gu)’為(wei)(wei)(wei)‘合’”[4]。
馮氏之(zhi)(zhi)(zhi)說(shuo),在(zai)當(dang)時學界影響頗大。周(zhou)予同(tong)《五十(shi)(shi)年(nian)來中國之(zhi)(zhi)(zhi)新史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)學》概述十(shi)(shi)九世(shi)紀末(mo)期至二十(shi)(shi)世(shi)紀三十(shi)(shi)年(nian)代(dai)末(mo)中國史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)學研(yan)究的(de)新進展(zhan),就引證了(le)(le)馮友(you)蘭信古(gu)(gu)、疑古(gu)(gu)、釋(shi)古(gu)(gu)的(de)三分說(shuo),并對其釋(shi)古(gu)(gu)的(de)理論(lun)(lun)和實踐(jian)發表了(le)(le)自(zi)己的(de)評論(lun)(lun)[5]。楊寬《中國上古(gu)(gu)史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)導論(lun)(lun)》基本接受了(le)(le)“釋(shi)古(gu)(gu)”說(shuo),認為“歷史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)家之(zhi)(zhi)(zhi)任(ren)務,本在(zai)研(yan)究具體之(zhi)(zhi)(zhi)歷史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),既得真實之(zhi)(zhi)(zhi)史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)料,自(zi)當(dang)據科(ke)學史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)觀或整個歷史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)過程學說(shuo)以(yi)為概括之(zhi)(zhi)(zhi)解釋(shi),此釋(shi)古(gu)(gu)之(zhi)(zhi)(zhi)說(shuo)之(zhi)(zhi)(zhi)所以(yi)尚也。吾人必先‘疑古(gu)(gu)’‘考古(gu)(gu)’而(er)后終(zhong)之(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)‘釋(shi)古(gu)(gu)’,然后史(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)家之(zhi)(zhi)(zhi)能事(shi)盡矣”[6]。
九十年代中(zhong)期以來(lai),史學界和(he)(he)哲學界在反思疑(yi)古(gu)(gu)學說和(he)(he)評價馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)對于(yu)中(zhong)國(guo)哲學史研究(jiu)的(de)(de)(de)貢獻時,都(dou)注意到并較高地評價了馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)的(de)(de)(de)釋(shi)古(gu)(gu)說[7]。這(zhe)些評價,第(di)一(yi),認同了馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)”理論,認為馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)提出(chu)的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)”說是對“信古(gu)(gu)”說和(he)(he)“疑(yi)古(gu)(gu)”說的(de)(de)(de)超越,是“走出(chu)疑(yi)古(gu)(gu)時代”的(de)(de)(de)濫觴(shang);第(di)二,肯定了馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)”實踐,認為馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)對中(zhong)國(guo)哲學史史料(liao)的(de)(de)(de)處理,是其“釋(shi)古(gu)(gu)”方法運用的(de)(de)(de)典范,代表了“合的(de)(de)(de)階(jie)段”;第(di)三,將馮(feng)友(you)(you)(you)(you)(you)蘭(lan)的(de)(de)(de)“釋(shi)古(gu)(gu)”說上溯至(zhi)王(wang)國(guo)維(wei)和(he)(he)清華國(guo)學研究(jiu)院(yuan)的(de)(de)(de)其他導師(shi),甚至(zhi)認定“釋(shi)古(gu)(gu)”是清華學派治學的(de)(de)(de)特色(se)和(he)(he)傳統。
我國哲學分析研究論文
牟(mou)宗(zong)三提出哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)建(jian)(jian)立中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),具有雙重(zhong)的(de)(de)(de)背(bei)景和(he)意義(yi)。一(yi)(yi)方(fang)(fang)面是(shi)(shi)相(xiang)(xiang)對于中(zhong)(zhong)國(guo)二千(qian)多年的(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)傳(chuan)統(tong)來(lai)(lai)(lai)說(shuo)的(de)(de)(de),另一(yi)(yi)方(fang)(fang)面則是(shi)(shi)與(yu)近(jin)現代(dai)(dai)西(xi)(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)相(xiang)(xiang)比較,以(yi)(yi)近(jin)現代(dai)(dai)西(xi)(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)為參照而說(shuo)的(de)(de)(de)。相(xiang)(xiang)對于中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)傳(chuan)統(tong)來(lai)(lai)(lai)說(shuo),中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)必(bi)須哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)反(fan)省自(zi)(zi)身和(he)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)重(zhong)建(jian)(jian),才(cai)(cai)會(hui)有進(jin)一(yi)(yi)步地(di)(di)(di)發展(zhan);相(xiang)(xiang)對于近(jin)現代(dai)(dai)西(xi)(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)來(lai)(lai)(lai)說(shuo),中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)必(bi)須哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)建(jian)(jian)立起(qi)來(lai)(lai)(lai),才(cai)(cai)能走(zou)向世(shi)界,與(yu)西(xi)(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)進(jin)行對話,有未來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)拓展(zhan)。因此(ci),哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)重(zhong)建(jian)(jian)中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)是(shi)(shi)一(yi)(yi)場(chang)意義(yi)深遠的(de)(de)(de)偉大(da)變革。牟(mou)宗(zong)三明確地(di)(di)(di)認(ren)識到哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)重(zhong)建(jian)(jian)中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)是(shi)(shi)二十世(shi)紀中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)重(zhong)大(da)課題及其重(zhong)大(da)意義(yi),他(ta)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)反(fan)省了中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),以(yi)(yi)及近(jin)代(dai)(dai)以(yi)(yi)來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)界,自(zi)(zi)覺地(di)(di)(di)擔負起(qi)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)(di)建(jian)(jian)立中(zhong)(zhong)國(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)時代(dai)(dai)使命(ming)──牟(mou)視(shi)之為哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)家的(de)(de)(de)“天職”。(1)
一、哲(zhe)學(xue)(xue)地(di)反省中國哲(zhe)學(xue)(xue)
牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)在(zai)(zai)他(ta)(ta)八(ba)十(shi)(shi)歲生(sheng)(sheng)(sheng)日的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)宴(yan)慶上(shang)(shang)(shang)說(shuo):“從(cong)(cong)(cong)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)讀書(shu)以(yi)(yi)(yi)來(lai),六十(shi)(shi)年(nian)(nian)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)只做一件事(shi),即(ji)‘反(fan)(fan)省中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)之文(wen)(wen)化(hua)生(sheng)(sheng)(sheng)命,以(yi)(yi)(yi)重(zhong)(zhong)開中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)之途徑(jing)。’”(2)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)來(lai)說(shuo),反(fan)(fan)省中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)文(wen)(wen)化(hua)生(sheng)(sheng)(sheng)命主(zhu)(zhu)要(yao)(yao)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)反(fan)(fan)省中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)。反(fan)(fan)省中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),必(bi)(bi)須(xu)以(yi)(yi)(yi)承(cheng)認(ren)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)有(you)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)為(wei)(wei)(wei)前(qian)提。在(zai)(zai)這一前(qian)提下(xia),必(bi)(bi)須(xu)回答“什么是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)”,必(bi)(bi)須(xu)弄清(qing)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)問題(ti),必(bi)(bi)須(xu)分(fen)清(qing)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)與(yu)(yu)(yu)(yu)西(xi)方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)之間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特(te)(te)質(zhi)(zhi)、重(zhong)(zhong)心(xin)及缺陷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)區別(bie)(bie),為(wei)(wei)(wei)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)地(di)(di)建立中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)奠定(ding)堅實的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)基礎(chu)(chu),為(wei)(wei)(wei)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)在(zai)(zai)未(wei)來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)拓展尋找合理的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)根據與(yu)(yu)(yu)(yu)豐富(fu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)資(zi)源,因(yin)此必(bi)(bi)須(xu)重(zhong)(zhong)寫(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)。牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)反(fan)(fan)省,正是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)建立在(zai)(zai)他(ta)(ta)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)深(shen)入透辟(pi)地(di)(di)研(yan)究(jiu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)基礎(chu)(chu)上(shang)(shang)(shang),也(ye)(ye)(ye)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)他(ta)(ta)重(zhong)(zhong)寫(xie)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)基礎(chu)(chu)上(shang)(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。從(cong)(cong)(cong)1953年(nian)(nian)開始,牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)先后出版(ban)《荀學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)大(da)略》(民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)42/1953年(nian)(nian),后編入《名(ming)家與(yu)(yu)(yu)(yu)荀子》),《王陽明(ming)致良(liang)知教》(民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)43/1954年(nian)(nian)),《魏晉玄學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)》(民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)51/1962年(nian)(nian)),《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特(te)(te)質(zhi)(zhi)》(民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)52/1963年(nian)(nian)),《心(xin)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)與(yu)(yu)(yu)(yu)性(xing)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)》(三(san)冊(ce)(ce)(ce),民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)57-58/1968-69年(nian)(nian))和《從(cong)(cong)(cong)陸(lu)象(xiang)(xiang)山(shan)到(dao)劉(liu)蕺(ji)山(shan)》(《心(xin)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)與(yu)(yu)(yu)(yu)性(xing)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)》第(di)4冊(ce)(ce)(ce),民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)68/1979年(nian)(nian)),《佛性(xing)與(yu)(yu)(yu)(yu)般若》(上(shang)(shang)(shang)下(xia)冊(ce)(ce)(ce),民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)66/1977年(nian)(nian))、《名(ming)家與(yu)(yu)(yu)(yu)荀子》(民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)68/1979年(nian)(nian)),《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)十(shi)(shi)九講(jiang)》(民(min)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)72/1983年(nian)(nian)),以(yi)(yi)(yi)及發表相(xiang)關的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)論文(wen)(wen)和講(jiang)演(yan)錄(lu)多篇。其中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),尤以(yi)(yi)(yi)《才(cai)性(xing)與(yu)(yu)(yu)(yu)玄理》,《佛性(xing)與(yu)(yu)(yu)(yu)般若》(上(shang)(shang)(shang)下(xia)冊(ce)(ce)(ce))、《心(xin)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)與(yu)(yu)(yu)(yu)性(xing)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)》(共四(si)冊(ce)(ce)(ce))、《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特(te)(te)質(zhi)(zhi)》、《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)十(shi)(shi)九講(jiang)》五書(shu)為(wei)(wei)(wei)牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)在(zai)(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)方(fang)面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)代(dai)表性(xing)著(zhu)(zhu)作(zuo)。(3)在(zai)(zai)五書(shu)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)界(jie)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)前(qian)三(san)大(da)部(bu)著(zhu)(zhu)作(zuo)有(you)極(ji)高的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)評(ping)(ping)價(jia),(4)同時(shi)也(ye)(ye)(ye)引起許多爭議,但是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)即(ji)使對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀點持嚴歷批(pi)判(pan)態度(du)以(yi)(yi)(yi)及不喜歡他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人,如(ru)像羅光、林毓生(sheng)(sheng)(sheng)、方(fang)東(dong)美等人(5)也(ye)(ye)(ye)肯定(ding)了它(ta)們的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)術(shu)價(jia)值(zhi)。在(zai)(zai)三(san)大(da)著(zhu)(zhu)作(zuo)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),又尤以(yi)(yi)(yi)《心(xin)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)與(yu)(yu)(yu)(yu)性(xing)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)》的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)影(ying)響為(wei)(wei)(wei)最(zui)大(da),被認(ren)為(wei)(wei)(wei)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)“前(qian)無(wu)古人的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)”“劃時(shi)代(dai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)偉構(gou)”(6),“里(li)程碑”式的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)巨著(zhu)(zhu)。(7)方(fang)克立先生(sheng)(sheng)(sheng)指(zhi)出,這部(bu)著(zhu)(zhu)作(zuo)(包括《從(cong)(cong)(cong)陸(lu)象(xiang)(xiang)到(dao)劉(liu)蕺(ji)山(shan)》)“對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)宋明(ming)理學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)諸大(da)家的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)分(fen)析(xi)研(yan)究(jiu)確實是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)比(bi)較(jiao)細密深(shen)邃,相(xiang)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)而言,唐(tang)君(jun)毅專門論述宋明(ming)儒學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)思(si)想(xiang)之發展的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)原論·原教篇》,在(zai)(zai)觀念(nian)之清(qing)晰(xi)和理論之深(shen)度(du)上(shang)(shang)(shang)都顯(xian)然要(yao)(yao)遜色一些。”(8)在(zai)(zai)這些著(zhu)(zhu)作(zuo)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),牟(mou)(mou)先生(sheng)(sheng)(sheng)本(ben)人最(zui)得(de)(de)意(yi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)卻是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)《佛性(xing)與(yu)(yu)(yu)(yu)般若》,也(ye)(ye)(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一部(bu)“令人為(wei)(wei)(wei)之嘆為(wei)(wei)(wei)觀止(zhi)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)偉構(gou)(9)。殊(shu)(shu)為(wei)(wei)(wei)特(te)(te)別(bie)(bie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),在(zai)(zai)五書(shu)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),唯(wei)一只有(you)《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)十(shi)(shi)九講(jiang)》是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一部(bu)以(yi)(yi)(yi)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)問題(ti)為(wei)(wei)(wei)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)象(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)通論性(xing)著(zhu)(zhu)作(zuo),雖然是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)“講(jiang)錄(lu)”,但卻在(zai)(zai)牟(mou)(mou)氏的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)著(zhu)(zhu)作(zuo)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)占有(you)特(te)(te)殊(shu)(shu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)地(di)(di)位(wei)(wei),顯(xian)得(de)(de)十(shi)(shi)分(fen)重(zhong)(zhong)要(yao)(yao)。至于《中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特(te)(te)質(zhi)(zhi)》,則主(zhu)(zhu)要(yao)(yao)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)(cong)(cong)儒家思(si)想(xiang)與(yu)(yu)(yu)(yu)西(xi)方(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)比(bi)較(jiao)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),來(lai)闡示(shi)(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特(te)(te)質(zhi)(zhi),揭示(shi)(shi)了中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)儒學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)“即(ji)內(nei)在(zai)(zai)即(ji)超越(yue)”與(yu)(yu)(yu)(yu)“即(ji)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)教即(ji)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)兩個基本(ben)特(te)(te)征,奠定(ding)了牟(mou)(mou)氏的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“道(dao)德的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)形上(shang)(shang)(shang)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)”──“無(wu)執的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)存有(you)論”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)內(nei)在(zai)(zai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)兩大(da)基本(ben)原則,在(zai)(zai)牟(mou)(mou)氏的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)仍然有(you)不可忽視的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)地(di)(di)位(wei)(wei)。這本(ben)書(shu)已譯成(cheng)兩種(zhong)外(wai)文(wen)(wen)(韓文(wen)(wen)、法文(wen)(wen))出版(ban),也(ye)(ye)(ye)說(shuo)明(ming)了它(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)重(zhong)(zhong)要(yao)(yao)價(jia)值(zhi)。如(ru)果說(shuo)二(er)十(shi)(shi)世(shi)(shi)紀上(shang)(shang)(shang)半葉的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)胡適、馮友(you)蘭獨領(ling)風騷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)時(shi)代(dai),那么從(cong)(cong)(cong)二(er)十(shi)(shi)世(shi)(shi)紀下(xia)半葉的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)后三(san)十(shi)(shi)年(nian)(nian)開始,在(zai)(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)這個領(ling)域中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong),從(cong)(cong)(cong)馬克思(si)主(zhu)(zhu)義的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)家以(yi)(yi)(yi)外(wai)來(lai)看,能夠扮演(yan)主(zhu)(zhu)角(jiao),獨領(ling)風騷的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人物(wu)當首(shou)推牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)和唐(tang)君(jun)毅二(er)先生(sheng)(sheng)(sheng)。劉(liu)述先先生(sheng)(sheng)(sheng)說(shuo):牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)先生(sheng)(sheng)(sheng)“把(ba)傳統里(li)講(jiang)得(de)(de)糊(hu)里(li)糊(hu)涂的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)東(dong)西(xi)賦予概念(nian)上(shang)(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)確定(ding)性(xing)與(yu)(yu)(yu)(yu)清(qing)晰(xi)性(xing)”,“他(ta)(ta)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)把(ba)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)由主(zhu)(zhu)觀體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)驗轉變成(cheng)為(wei)(wei)(wei)客觀學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)問的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)關鍵性(xing)人物(wu)”。(10)郭齊勇先生(sheng)(sheng)(sheng)也(ye)(ye)(ye)指(zhi)出:牟(mou)(mou)先生(sheng)(sheng)(sheng)“創造性(xing)地(di)(di)提揚、體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)認(ren)、檢討、轉換了中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)傳統的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)基本(ben)精(jing)神、核心(xin)價(jia)值(zhi)和主(zhu)(zhu)要(yao)(yao)問題(ti)”,“他(ta)(ta)深(shen)化(hua)并豐富(fu)了中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)文(wen)(wen)化(hua)與(yu)(yu)(yu)(yu)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)內(nei)涵,是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)二(er)十(shi)(shi)世(shi)(shi)紀中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)上(shang)(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一座(zuo)里(li)程牌(pai)。”(11)這是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)(cong)(cong)兩個角(jiao)度(du)對(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)(dui)牟(mou)(mou)宗(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)(zong)三(san)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)術(shu)貢獻(xian)所作(zuo)出的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)高度(du)評(ping)(ping)價(jia),當不是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)溢美之辭。
牟宗三(san)在(zai)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)地(di)反省中國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue),與(yu)在(zai)進行中西(xi)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)的(de)比較與(yu)會(hui)通(tong)的(de)歷(li)程中,樹立了他富有(you)中國特色的(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)觀(guan),他分別(bie)為哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)下過不同的(de)定義(yi)。在(zai)《中國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)的(de)特質》中,他明確(que)地(di)為哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)下的(de)定義(yi)為:
什么是哲學?凡是對人性的(de)活動所及,以理(li)智及觀念加以反省(sheng)說明的(de),便是哲學。(12)
在《中(zhong)西(xi)哲學(xue)會通十四(si)講》(民國79/1990年)中(zhong),他為哲學(xue)所(suo)立的定義(yi)是:
牟宗三論中國現代哲學界
對(dui)近代(dai)以(yi)來的(de)(de)中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)進行(xing)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)地(di)反思,是牟宗三(san)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)地(di)反思中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)的(de)(de)繼續,這步(bu)工作(zuo)的(de)(de)完(wan)成,對(dui)中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)的(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)地(di)反思才臻完(wan)善,這也是哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)地(di)建立(li)中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)的(de)(de)一(yi)(yi)步(bu)必要的(de)(de)工作(zuo)。牟宗三(san)認為(wei)中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)發展到(dao)顧炎武、黃宗羲(xi)、王夫之,已隨明亡(wang)而俱(ju)亡(wang),所以(yi)中(zhong)國近代(dai)以(yi)來的(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)只(zhi)能(neng)從民(min)(min)國開始講起(qi)。牟宗三(san)把近代(dai)以(yi)來的(de)(de)中(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)的(de)(de)演變脈絡分為(wei)三(san)個階(jie)段[1]:從民(min)(min)國初年到(dao)抗日(ri)戰爭(1911~1937)為(wei)第一(yi)(yi)階(jie)段,從抗日(ri)戰爭到(dao)中(zhong)國共產黨控制(zhi)大陸(lu)(1937~1949)為(wei)第二階(jie)段,從“國民(min)(min)政府”遷臺后(hou)逐(zhu)步(bu)走向(xiang)現代(dai)化(1949~1985左右)為(wei)第三(san)階(jie)段。他分別從中(zhong)國大學(xue)(xue)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)系(xi)與哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)家來省察這三(san)階(jie)段的(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)。
一
牟(mou)宗(zong)三在(zai)(zai)(zai)晚年,回(hui)顧與(yu)(yu)(yu)評論(lun)(lun)(lun)了(le)(le)(le)(le)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)。依他(ta)(ta)(ta)看來(lai),自民國以(yi)(yi)來(lai),中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)已設有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi),但(dan)(dan)比較完整(zheng)(zheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)僅有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)清(qing)華(hua)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)、北(bei)(bei)(bei)京(jing)(jing)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)和南京(jing)(jing)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)央大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)三家(jia)。此(ci)外(wai),在(zai)(zai)(zai)北(bei)(bei)(bei)平(今北(bei)(bei)(bei)京(jing)(jing))尚有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)燕京(jing)(jing)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)和輔仁大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi),在(zai)(zai)(zai)南方(fang)(fang)則有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)武漢大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)與(yu)(yu)(yu)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)山大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi),但(dan)(dan)并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)完整(zheng)(zheng)[2]。從(cong)前三者(zhe)來(lai)看,北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)歷史最長。在(zai)(zai)(zai)第(di)(di)一階段的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“五(wu)(wu)(wu).四”新文(wen)化(hua)運動期(qi)間,北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)最熱門(men),大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)家(jia)都念(nian)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),但(dan)(dan)真(zhen)正能(neng)登堂(tang)入(ru)室(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)卻很少(shao),多(duo)(duo)(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)空話,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)入(ru)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)之(zhi)堂(tang)奧。新文(wen)化(hua)運動僅是(shi)(shi)(shi)(shi)一般性的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)思想(xiang)啟蒙運動,多(duo)(duo)(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)thinker,但(dan)(dan)并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)一定(ding)是(shi)(shi)(shi)(shi)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)家(jia),譬(pi)如胡適就是(shi)(shi)(shi)(shi)一個(ge)典(dian)(dian)型,所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)“五(wu)(wu)(wu).四”運動在(zai)(zai)(zai)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)方(fang)(fang)面(mian)沒(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)成就,沒(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)一個(ge)思想(xiang)家(jia)可(ke)以(yi)(yi)站得(de)住腳[3]。清(qing)華(hua)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)在(zai)(zai)(zai)邏輯方(fang)(fang)面(mian)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)金岳霖(lin)領導,有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)所(suo)(suo)(suo)表(biao)現。哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)上以(yi)(yi)實在(zai)(zai)(zai)論(lun)(lun)(lun)、經(jing)驗主(zhu)(zhu)義(yi)為主(zhu)(zhu)。第(di)(di)二代(dai)(dai)出(chu)了(le)(le)(le)(le)沈有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)鼎,第(di)(di)三代(dai)(dai)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)王憲均,第(di)(di)四代(dai)(dai)是(shi)(shi)(shi)(shi)王浩(hao)[4]。北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)方(fang)(fang)面(mian),首先(xian)(xian)(xian)(xian)是(shi)(shi)(shi)(shi)張申府(fu)(fu)先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)講(jiang)(jiang)數(shu)理邏輯,后來(lai)去了(le)(le)(le)(le)清(qing)華(hua);雖然(ran)出(chu)了(le)(le)(le)(le)個(ge)胡世(shi)華(hua)(與(yu)(yu)(yu)王浩(hao)同輩),但(dan)(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)(yu)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)脫了(le)(le)(le)(le)節;有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)張季真(zhen)(名頤)先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)任系(xi)(xi)主(zhu)(zhu)任,但(dan)(dan)并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)太注重(zhong)邏輯,而是(shi)(shi)(shi)(shi)比較重(zhong)視(shi)古(gu)(gu)典(dian)(dian)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),且(qie)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)只(zhi)限于英美的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)實在(zai)(zai)(zai)論(lun)(lun)(lun)。張季真(zhen)先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)留學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)英國,研究(jiu)黑格(ge)(ge)爾(er),在(zai)(zai)(zai)北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)講(jiang)(jiang)康德哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),但(dan)(dan)他(ta)(ta)(ta)是(shi)(shi)(shi)(shi)否有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)黑格(ge)(ge)爾(er)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)頭腦,很有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)問題。康德哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)講(jiang)(jiang)是(shi)(shi)(shi)(shi)可(ke)以(yi)(yi)講(jiang)(jiang),學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)是(shi)(shi)(shi)(shi)可(ke)以(yi)(yi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),可(ke)是(shi)(shi)(shi)(shi)要(yao)掌握(wo)得(de)住,并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)容(rong)易。張申府(fu)(fu)先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)最崇(chong)拜羅(luo)素(su)(su)(su),對(dui)羅(luo)素(su)(su)(su)生(sheng)(sheng)(sheng)活的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)情調與(yu)(yu)(yu)思考問題的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)格(ge)(ge)調很熟悉(xi),但(dan)(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)羅(luo)素(su)(su)(su)本人(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)問,張先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)卻講(jiang)(jiang)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)出(chu)來(lai)。所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi),羅(luo)素(su)(su)(su)那一套哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)沒(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)傳(chuan)(chuan)到中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國來(lai)。(注意:牟(mou)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知道羅(luo)素(su)(su)(su)訪華(hua),有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)“五(wu)(wu)(wu)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)講(jiang)(jiang)演”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事。)胡適之(zhi)先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)宣傳(chuan)(chuan)杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei),可(ke)是(shi)(shi)(shi)(shi)對(dui)于杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei),他(ta)(ta)(ta)并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)了(le)(le)(le)(le)解(jie),他(ta)(ta)(ta)還(huan)達不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)到那個(ge)程度。胡先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)所(suo)(suo)(suo)了(le)(le)(le)(le)解(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei)只(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)“Howwethink"中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei),杜(du)(du)(du)氏(shi)(shi)(shi)后來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)著作他(ta)(ta)(ta)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)概都無(wu)興趣,或(huo)甚至(zhi)根(gen)本沒(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)讀過[5]。杜(du)(du)(du)氏(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)問相(xiang)當扎(zha)實,自成一家(jia)之(zhi)言(yan),美國將來(lai)能(neng)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)出(chu)像杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei)這樣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)家(jia)都有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)問題。了(le)(le)(le)(le)解(jie)杜(du)(du)(du)氏(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那一套并不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)容(rong)易的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)胡先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)當年所(suo)(suo)(suo)宣傳(chuan)(chuan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei),根(gen)本就沒(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)傳(chuan)(chuan)到中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國來(lai)。實用主(zhu)(zhu)義(yi)成了(le)(le)(le)(le)望文(wen)生(sheng)(sheng)(sheng)意的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)實用主(zhu)(zhu)義(yi)。(注意:牟(mou)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知道杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei)訪華(hua)講(jiang)(jiang)演的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事。)當代(dai)(dai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)羅(luo)素(su)(su)(su)、杜(du)(du)(du)威(wei)(wei)(wei)無(wu)法講(jiang)(jiang),十(shi)八世(shi)紀的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)康德,就更(geng)難了(le)(le)(le)(le),要(yao)講(jiang)(jiang)清(qing)楚(chu)都辦不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)到。所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)對(dui)西(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)無(wu)所(suo)(suo)(suo)成就,進不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)了(le)(le)(le)(le)西(xi)方(fang)(fang)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)之(zhi)門(men)。以(yi)(yi)后變成專門(men)講(jiang)(jiang)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)。講(jiang)(jiang)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)以(yi)(yi)熊十(shi)力先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)為中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)心,加之(zhi)湯用彤先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)講(jiang)(jiang)佛(fo)(fo)(fo)教(jiao)史。抗戰期(qi)間,北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)遷到昆明,完全以(yi)(yi)湯用彤為中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)心。湯先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)后來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)興趣主(zhu)(zhu)要(yao)集(ji)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)在(zai)(zai)(zai)佛(fo)(fo)(fo)教(jiao)史,但(dan)(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)湯先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)佛(fo)(fo)(fo)教(jiao)史注重(zhong)考據,代(dai)(dai)表(biao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)(shi)純粹學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)院的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)術作風,對(dui)佛(fo)(fo)(fo)教(jiao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)教(jiao)義(yi)、理論(lun)(lun)(lun)沒(mei)有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)多(duo)(duo)(duo)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)興趣,造詣不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)深,所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)他(ta)(ta)(ta)代(dai)(dai)表(biao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)佛(fo)(fo)(fo)家(jia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),而只(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)佛(fo)(fo)(fo)教(jiao)史,落入(ru)了(le)(le)(le)(le)西(xi)方(fang)(fang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)古(gu)(gu)典(dian)(dian)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)本分。因此(ci),北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)辦哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi),歷史最久,師資最多(duo)(duo)(duo),結果(guo)無(wu)所(suo)(suo)(suo)成。至(zhi)于中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)央大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi),更(geng)是(shi)(shi)(shi)(shi)亂糟糟,尚不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)及北(bei)(bei)(bei)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)與(yu)(yu)(yu)清(qing)華(hua)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)。總的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)來(lai)說,這三者(zhe)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“成就均不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)”。[6]此(ci)外(wai),除了(le)(le)(le)(le)燕京(jing)(jing)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)出(chu)了(le)(le)(le)(le)個(ge)張東蓀(sun)先(xian)(xian)(xian)(xian)生(sheng)(sheng)(sheng),算(suan)是(shi)(shi)(shi)(shi)當時幾個(ge)念(nian)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)念(nian)得(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)錯的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)之(zhi)一[7],其他(ta)(ta)(ta)大(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系(xi)(xi)就更(geng)談(tan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)上有(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)(you)多(duo)(duo)(duo)少(shao)成就了(le)(le)(le)(le)。
1949年以(yi)(yi)(yi)后(hou),臺(tai)大的哲(zhe)(zhe)學(xue)系(xi)(xi)有(you)方東(dong)美、陳康(kang)(kang)諸先生。陳康(kang)(kang)是(shi)亞(ya)里士(shi)多得專(zhuan)家,幾年后(hou)就去了美國,在臺(tai)大沒(mei)有(you)影響(xiang)。方先生年資(zi)最高(gao),讀書最博,但在使臺(tai)大哲(zhe)(zhe)學(xue)系(xi)(xi)走上軌道的問(wen)題(ti)上,他盡了多少責(ze)任(──這與他個人性格有(you)關,牟認為(wei)不(bu)便(bian)多說(shuo)),則不(bu)無(wu)可疑。而臺(tai)大哲(zhe)(zhe)學(xue)系(xi)(xi)還是(shi)清(qing)華、北大的那一套老(lao)傳統,以(yi)(yi)(yi)西方哲(zhe)(zhe)學(xue)為(wei)主,但并沒(mei)有(you)成就。[8]二戰以(yi)(yi)(yi)后(hou),真(zhen)正能把(ba)哲(zhe)(zhe)學(xue)當哲(zhe)(zhe)學(xue)讀而進(jin)去的人很少。一般人到國外去,讀西方哲(zhe)(zhe)學(xue)不(bu)能入,對中國哲(zhe)(zhe)學(xue)(由(you)于平素心存鄙視)無(wu)基礎(chu),甚至連(lian)熏習也說(shuo)不(bu)上。“對西方哲(zhe)(zhe)學(xue)無(wu)所(suo)得,對中國哲(zhe)(zhe)學(xue)無(wu)所(suo)知,這是(shi)二次大戰以(yi)(yi)(yi)后(hou)念哲(zhe)(zhe)學(xue)的風氣。”[9]
總之(zhi),民國(guo)(guo)以來的(de)哲學界是以西(xi)方(fang)哲學為主的(de),只注意(yi)了(le)西(xi)方(fang)的(de)“知識中心”的(de)邏輯思辯,接觸到了(le)一(yi)些邏輯問(wen)題(ti)(ti)、科學問(wen)題(ti)(ti)、以及(ji)外在的(de)思辯的(de)形而上學的(de)問(wen)題(ti)(ti),而并沒有(you)注意(yi)生(sheng)命的(de)問(wen)題(ti)(ti)。特別是經過新文化(hua)運(yun)動以后,“中國(guo)(guo)文化(hua)生(sheng)命所(suo)結晶成(cheng)的(de)那(nei)套(tao)實踐(jian)的(de)學問(wen),便真斬絕了(le),成(cheng)了(le)一(yi)無所(suo)有(you)。”[10]所(suo)以,“中國(guo)(guo)的(de)思想界大(da)體(ti)是混(hun)亂浮(fu)淺而喪其本”。[11]
從以(yi)上的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)敘述可以(yi)看(kan)出(chu)(chu),牟(mou)宗三對(dui)(dui)民國以(yi)來(lai)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)大學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系進行了初步的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)估(gu)價(jia),──以(yi)清(qing)華(hua)、北(bei)(bei)大、中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)央、臺大為(wei)(wei)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)心,而尤以(yi)對(dui)(dui)他(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)母校(xiao)系北(bei)(bei)大哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)評述為(wei)(wei)詳,并由此而對(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)界(jie)(jie)發表了評論,他(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)評價(jia)甚低,這與馮友蘭在《三松堂自序》中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)對(dui)(dui)北(bei)(bei)大、清(qing)華(hua)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)評價(jia)適成(cheng)鮮明對(dui)(dui)比。無疑(yi),牟(mou)宗三對(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國大學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系不(bu)(bu)(bu)重視中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)表示出(chu)(chu)強烈(lie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)(bu)滿(man),他(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)評價(jia),給人一(yi)種印象,他(ta)好象不(bu)(bu)(bu)贊(zan)成(cheng)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國大學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系以(yi)講西方哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)為(wei)(wei)主(zhu),甚至(zhi)還(huan)會讓人造成(cheng)他(ta)輕(qing)視西方哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)錯覺。其實,他(ta)十(shi)分(fen)重視西方的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)和邏輯,他(ta)本人就(jiu)是一(yi)個典型的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)例子,甚至(zhi)他(ta)明確地說(shuo)過:“以(yi)西方哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)為(wei)(wei)主(zhu)不(bu)(bu)(bu)算壞(huai),要真能訓(xun)練(lian)出(chu)(chu)來(lai),那很(hen)好”。[12]他(ta)認為(wei)(wei)西方哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)訓(xun)練(lian)是必(bi)要的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),非經過不(bu)(bu)(bu)可,對(dui)(dui)西方哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)認識越深(shen)入,對(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)理(li)解就(jiu)會越透辟,但(dan)是對(dui)(dui)西方哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)訓(xun)練(lian)是否(fou)只是一(yi)般(ban)性地讀讀邏輯學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)、哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)概(gai)論和哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)史,他(ta)保留了他(ta)自己的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)看(kan)法。牟(mou)宗三對(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)界(jie)(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)反(fan)省、檢討(tao)、是與他(ta)對(dui)(dui)“五.四”新文化運(yun)動的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)估(gu)價(jia)聯(lian)系在一(yi)起的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。應(ying)該說(shuo),他(ta)對(dui)(dui)中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國大學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)系與哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)界(jie)(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)反(fan)省是真誠的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),嚴肅的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),所站的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)位(wei)置極高,不(bu)(bu)(bu)乏深(shen)刻與獨(du)到,常常切中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)問題(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)要害,發人深(shen)思(si),他(ta)講話一(yi)任(ren)天機,但(dan)他(ta)這項工作尚不(bu)(bu)(bu)夠深(shen)入、系統和嚴謹。然而,牟(mou)氏(shi)沒有否(fou)定民國以(yi)來(lai),中(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)國也(ye)出(chu)(chu)了幾個稱得上哲(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)家的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人物。